Thưa quý thính giả, năm 2000, Nguyễn Phương và một bạn soạn giả già cùng ở đoàn Thanh Minh Thanh Nga, đến thăm nhạc sĩ Út Trong, người thầy cổ nhạc đã đào tạo rất nhiều nghệ sĩ tài danh trên sân khấu cải lương như Thanh Nga, Thanh Thanh Hoa, Thanh Thanh Tâm, Ngọc Huyền, Kim Tử Long, Thanh Ngân, Mỹ Hằng, Tấn Giao, Mỹ Thu, và rất nhiều nghệ sĩ cải lương tài danh khác.

Trong câu chuyện hàn huyên, Nhạc sĩ Út Trong giới thiệu cho tôi biết nhiều nghệ sĩ trẻ thành danh sau năm 1975, đặc biệt Út Trong giới thiệu nữ nghệ sĩ Mỹ Thu, người đoạt huy chương vàng giải Trần Hữu Trang năm 1993, với số điểm cao nhất là 891 điểm. Nữ nghệ sĩ Mỹ Thu là nghệ sĩ của một đoàn hát tỉnh, được bình chọn, đạt được huy chương giải Trần Hữu Trang một lượt với các nghệ sĩ Châu Thanh, Linh Tâm, Linh Châu, Linh Huệ.

Tôi quen biết các nghệ sĩ Châu Thanh, Linh Tâm, Linh Châu, Linh Huệ nhưng nữ nghệ sĩ Mỹ Thu thì tôi mới được nghe Út Trong giới thiệu lần đầu. Có thể là do sau năm 1975, tôi chỉ giúp việc cho đoàn hát Thanh Minh, rồi đoàn hát Saigon 3, Saigon 2, Phước Chung, tôi ít đến chơi nơi hậu trường các đoàn hát khác nên không biết nhiều về các nghệ sĩ trẻ.

Nhạc sĩ Út Trong nhấn mạnh về điểm đặc biệt của nữ nghệ sĩ Mỹ Thu là người nghệ sĩ không được đào tạo ở một trường lớp chánh quy. Mỹ Thu vì ham thích cổ nhạc và cải lương mà theo học ca cổ nhạc rồi theo các đoàn hát, vừa hành nghề vừa học hát mà đạt được số điểm cao nhất trong các huy chương vàng giải Trần Hữu Trang năm 1993, phải nói đó là một thành tựu đáng khích lệ và đáng được nêu gương trong giới nghệ sĩ trẻ.

Nữ nghệ sĩ Mỹ Thu tên thật là Nguyễn Thị Mỹ Thu, sanh ngày 19 tháng 11 năm 1960 tại thị trấn Sông Ray huyện Xuân Lộc, tỉnh Biên Hòa. Mỹ Thu là con Út trong gia đình bốn anh chị em, chỉ có Mỹ Thu là theo nghề ca hát. Cha mẹ của Mỹ Thu là thương buôn.

Năm 1974, Mỹ Thu 14 tuổi, được cha mẹ cho về Saigon học may trong ba tháng nghĩ hè. Mỹ Thu ở nhà của người chị bà con, vì Mỹ Thu thích cổ nhạc nên ngoài giờ học may, người chị dẫn Mỹ Thu đến học ca cổ nhạc với thầy nhạc sĩ Út Trong. Hết ba tháng nghĩ hè, Mỹ Thu trở về quê ở thị trấn Sông Ray. Trước khi đi, Mỹ Thu đến từ giả thầy Út Trong, được thầy khuyến khích: Con là một học viên có năng khiếu, khi ca có trường tống tức là giữ được nhịp khi ca và Mỹ Thu có giọng ca thiên phú, nếu con đeo đuổi theo nghề hát thì thầy cam đoan là con sẽ thành một nghệ sĩ ca hay, diễn giỏi.

Mỹ Thu trở về quê ở Xuân Lộc, tiếp tục học văn hóa lớp 11 nhưng rồi ngày 30 tháng 4 ập đến, việc học văn hóa bị dang dở vì thời cuộc, Mỹ Thu ở nhà giúp cha mẹ trong việc buôn bán. Cô vẫn mê ca cổ nhạc, thường nghêu ngao ca hát, tự luyện giọng và nhớ lời nhận xét của thầy Út Trong nên cô nuôi hy vọng được theo một đoàn hát nào đó để học nghề hát nhưng cha của cô không tán thành cho cô theo nghề hát.

Không được đào tạo ở trường lớp
Năm 1976, Mỹ Thu được người chị bà con là cô Nguyễn Thị Sơn dẫn cô đến thử giọng ca cho ông bầu gánh hát Kim Dung nghe, lúc đó đoàn Kim Dung đang hát tại Sông Ray. Ông Bầu gánh Kim Dung và nghệ sĩ Minh Chí nghe Mỹ Thu ca, chấp nhận cho Mỹ Thu theo gánh hát học hát có lương đêm, bảo đảm việc ăn ở và dạy nghề hát cho Mỹ Thu.

Mặc dầu cha cô nghiêm cấm nhưng tình hình mua bán làm ăn của mọi gia đình đều gặp khó khăn sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, Mỹ Thu không muốn cô là gánh nặng của gia đình nên cô trốn theo gánh hát Kim Dung, bái nghệ sĩ lão thành Minh Chí, vua ca xàng xê làm thầy để học hát.

Những ngày mới theo đoàn, Mỹ Thu được cho ca vọng cổ ngoài màn trước khi hát. Giọng ca của Mỹ Thu được khán giả và nghệ sĩ trong đoàn nhiệt liệt khen ngợi. Nghệ sĩ Minh Chí là giám đốc nghệ thuật, trông nom sân khấu nên ông tập cho Mỹ Thu hát những vai dự phòng khi phải thay vai lỡ khi có nghệ sĩ bịnh. Mỹ Thu sáng dạ, học tuồng mau thuộc và học động tác vũ đạo trên sân khấu cũng biết mau lẹ như một nghệ sĩ chuyên nghiệp.

Nhân nữ nghệ sĩ Hoa Thảo Sương nghĩ đoàn hát, Mỹ Thu được phân hát vai Công Chúa, thế cho Hoa Thảo Sương trong tuồng Lâm Sanh Xuân Nương. Nhờ có nghệ sĩ Minh Chí hỗ trợ trong đêm hát thế vai, Mỹ Thu đã hát thành công và được nâng lên thành đào nhì của đoàn Kim Dung. Mỹ Thu được hưởng lương và chế độ ăn, ở, sinh sống dành cho một diễn viên đào nhì của đoàn hát.

Mỹ Thu có giọng ca truyền cảm, sắc vóc sáng sân khấu, có học lực trung học, lại được hai minh sư Út Trong và Minh Chí chỉ dạy nên cô hiểu được tính cách nhân vật tuồng, biết cách phát âm lời thoại và có nhiều sáng tạo trong diễn xuất, Mỹ Thu nổi tiếng nhanh chóng trong số các nghệ sĩ trẻ của các đoàn tỉnh lúc bấy giờ.

Năm 1977, ông bầu đoàn hát Hậu Giang 3 ký hợp đồng mời Mỹ Thu về hát chánh, ông thầy Minh Chí biết được, khuyến khích Mỹ Thu nên nắm bắt cơ hội để tiến thân trong nghề hát. Mỹ Thu hát chánh đoàn Hậu Giang 3, thành công qua các vai Ái Trinh tuồng Ngọc Ẩn Rừng Thiêng, vai Tấm tuồng Tấm Cám, vai Lài tuồng Tiếng Hò Sông Hậu.

Năm 1979 nữ nghệ sĩ Mỹ Thu được mời về hát chánh đoàn Bông Hồng Vàng, năm 1981, hát chánh đoàn Cao Văn Lầu, và năm 1982 Mỹ Thu về đoàn hát Đồng Nai, hát chung với các nghệ sĩ tài danh Hoài Thanh, Đỗ Quyên, Ngân Tuấn, Phương Hồng Thủy, Tuấn Minh, Vương Minh, Bích Ngọc, Lan Ngọc…

Nữ nghệ sĩ Đỗ Quyên tốt nghiệp trường Quốc Gia Âm Nhạc Saigon, phân khoa cải lương và nữ nghệ sĩ Phương Hồng Thủy tốt nghiệp trường Cao Đẳng Sân Khấu và Điện Ảnh đã giúp cho Mỹ Thu thêm tiến bộ trong nghệ thuật ca diễn. Mỹ Thu đã nổi tiếng qua các vai đào chánh tuồng Tình Hận Thâm Cung( vai Son), tuồng Lá Chắn Biên Thùy( vai A Sương) và tuồng Đời Cô Hạnh( vai cô Hạnh).

Năm 1985, thêm bốn vai hát thành công lớn của nữ nghệ sĩ Mỹ Thu: vai Tô Lan trong tuồng Công Chúa Tô Lan, vai Thứ Phi trong tuồng Thứ Phi và Hoàng Hậu, vai Hạnh trong tuồng Tấm Áo Ân Tình, và vai Nga trong tuồng Lá Sầu Riêng.

Năm 1990, nữ nghệ sĩ Mỹ Thu cộng tác với đoàn hát Long An 2, được nữ nghệ sĩ tài danh Út Bạch Lan dạy thêm nghề ca hát, cô đã có những vai hát xuất sắc qua các tuồng Trà Hoa Nữ, Chiều Đông Gió Lạnh Về, Người Điên Trên Sông Lạnh.

Huy chương vàng Trần Hữu Trang năm 1993 với số điểm cao nhất
Năm 1993, nữ nghệ sĩ Mỹ Thu về hát chánh đoàn hát Nhạn Trắng tỉnh Bình Thuận, dự thi và đạt được huy chương vàng giải Trần Hữu Trang năm 1993 với số điểm cao nhất trong số 5 huy chương vàng được tặng thưởng, gồm có: Mỹ Thu, Châu Thanh, Linh Tâm, Linh Châu và Linh Huệ.

Nhận xét về tài năng ca diễn của nữ nghệ sĩ Mỹ Thu, giới am hiểu nghệ thuật sân khấu đều cho là Mỹ Thu được nhiều tao ngộ may mắn trên đường lập nghiệp. Người thầy đầu tiên dạy cho Mỹ Thu ca là nhạc sư Út Trong, người đã đào tạo rất nhiều nghệ sĩ cải lương tài danh trong năm thập niên 50, 60, 70, 80, 90. Nữ nghệ sĩ Mỹ Thu được các nghệ sĩ tài danh như Minh Chí, Út Bạch Lan, Đỗ Quyên chỉ dạy cho về nghệ thuật diễn xuất; Mỹ Thu cũng được diễn chung sân khấu với nhiều nghệ sĩ trẻ của các trường nghệ thuật sân khấu; Mỹ Thu có năng khiếu trời cho, giọng ca mượt mà trữ tình, nhan sắc mặn mòi trong từng vai diễn thêm vào đó cuộc sống chân thật, dung dị của Mỹ Thu khiến cho cô được cảm tình của mọi thành viên trong đoàn hát và được cảm tình của khán giả bốn phương.

Nghệ sĩ Mỹ Thu đã theo đoàn hát đi hát ở các tỉnh miền Bắc, Cao Bằng, Lạng Sơn, Móng Cái, Hà Nội, Hải Phòng, trở về các tỉnh miền Trung, Huế, Hội An, Đà Nẳng, và hầu hết các tỉnh Tiền Giang, Hậu Giang của miền Nam. Qua các điểm diễn nào, nữ nghệ sĩ Mỹ Thu cũng lưu lại được nhiều cảm tình và nhận được tiếng khen của khán giả. Đó là phần thưởng quý giá mà một nghệ sĩ đã đạt được sau hơn ba mươi năm cống hiến cho nghệ thuật sân khấu cải lương.

Về gia đình thì vào thập niên 80, khi đảm nhận được vai đào chánh, Mỹ Thu đã giúp đỡ tài chánh cho cha mẹ và anh chị, giúp vốn cho việc mua bán kinh doanh của gia đình khá hơn những năm sau 1975. Mỹ Thu đã một lần lập gia đình, có một con gái, hết lòng chăm sóc thương yêu chồng, con nhưng số phận của Mỹ Thu về đường tình duyên không được may mắn như trong nghề hát của cô. Nửa đường gảy gánh, Mỹ Thu ở vậy nuôi con khôn lớn và lấy nghề hát, đem đến niềm vui cho khán giả bốn phương làm niềm vui của đời mình. Nghệ sĩ Mỹ Thu nhớ ơn các bậc thầy đã dạy nghề và giúp cho cô trong những bước đầu lập nghiệp nên cô tập trung mọi khả năng của cô để giúp đỡ lại các nghệ sĩ đàn em, và cô góp phần không nhỏ trong công việc từ thiện, giúp đồng bào các vùng bị thiên tai bão lụt, xem như đó là việc đền ơn đáp nghĩa cho khán giả đã ưu ái thưởng thức tài nghệ của cô tức là đã gián tiếp giúp cho cuộc sống và sự thành đạt của cô.

Nữ nghệ sĩ Mỹ Thu là một nghệ sĩ chí tình chí cốt với nghề nghiệp, với bạn diễn và với khán giả.

Thưa quý thính giả, chương trình cổ nhạc kết thúc, Nguyễn Phương xin hẹn tái ngộ vào giờ nầy tuần sau.

Sources: rfa