hưa quý thính giả, giới nghệ sĩ và khán giả ái mộ cải lương có một thói quen dễ thương là khi nghe giới thiệu một tên nghệ sĩ trẻ, mới vào nghề hay mới xuất hiện trên sân khấu, chỉ cần nói kèm theo nghệ danh của cha mẹ hay ông bà của nghệ sĩ trẻ đó, nếu là danh tánh kèm theo là tên của một nghệ sĩ tiền phong hoặc nghệ sĩ tài danh thì hầu như mọi người đều tin tưởng khả năng và dành nhiều cảm tình cho nghệ sĩ trẻ đó dầu chưa có dịp xem hay nghe nghệ sĩ đó hát.

Trước đây khi khán giả nghe giới thiệu những tên như nghệ sĩ trẻ Thanh Tòng, con của anh Minh Tơ, nữ nghệ sĩ tài sắc Thanh Nga, con của anh Năm Nghĩa, nữ danh ca vọng cổ Thanh Hương, con của cô Tư Sạn và anh Năm Châu, nữ nghệ sĩ tài danh tuồng cổ Bạch Lê, con của anh Thành Tôn, nam nghệ sĩ hồ quảng Thanh Bạch, con của anh Bảy Huỳnh và chị Bảy Hương, v.v… thì khán giả tin chắc trăm phần trăm là các nghệ sĩ trẻ được giới thiệu đó nhứt định là đã thừa hưởng những tài năng ca diễn của cha mẹ nghệ sĩ tài danh.

Năm 2007, nhân dịp về thăm quê hương, tôi được nữ nghệ sĩ Tú Trinh đưa đi xem chương trình Làn Điệu Phương Nam lần thứ 22, giới thiệu hai nghệ sĩ trẻ Hà My và Hoàng Nhất.

Lần đầu tiên tôi nghe tên nữ nghệ sĩ Hà My, tôi đang muốn tìm hiểu về nữ nghệ sĩ trẻ nầy thì Tú Trinh cho biết Hà My là cháu ngoại của cô Năm Cần Thơ.

Cháu ngoại cô Năm Cần Thơ

Chỉ cần nghe giới thiệu nữ nghệ sĩ trẻ Hà My là cháu ngoại của cô Năm Cần Thơ là tôi tin tưởng ngay là nữ nghệ sĩ Hà My có một giọng ca cổ nhạc tuyệt vời. Đó là kinh nghiệm trong nghề cho tôi biết là người cùng một huyết thống với cha mẹ là danh ca thông thường là được thừa hưởng cái gène của người danh ca đó. Bác sĩ Tương, một bác sĩ ân nhân thường chữa trị miễn phí cho các nghệ sĩ cải lương trong thập niên 50, 60, cho biết là do di truyền nên giây thanh đới của con cháu các danh ca cũng giống như danh ca đã sanh ra họ. Các con cháu của danh ca khi ca thì cũng giọng ca tốt như những danh ca cha mẹ. Về kỷ thuật ca hay hay dỡ là do luyện tập nhưng về hơi ca, giọng ca thì con cháu của các danh ca đều có giọng ca tốt nhờ vào tính cách di truyền của dòng họ.

Trở lại trường hợp của nữ nghệ sĩ trẻ Hà My, tôi còn nhớ cô Năm Cần Thơ là nữ danh ca trong các thập niên 40, 50, 60,…cô Năm Cần Thơ được khán, thính giả ái mộ tặng cho biệt danh là chim họa mi vì giọng ca cao vút, lãnh lót, lối ca chân phương nhưng điêu luyện một cách tuyệt vời.

Trong thập niên 50, quán cổ nhạc Họa Mi trong Đại Thế Giới ở Chợ Lớn là nơi dành cho khách sang, sành điệu đến uống rượu thưởng thức cổ nhạc với danh ca Năm Cần Thơ, qua tiếng đờn tuyệt diệu của nhạc sĩ Trần Hữu Lương. Nghệ sĩ Hữu Phước cũng được rèn luyện giọng ca, kỷ thuật ca và xuất thân từ quán cổ nhạc Họa Mi của cô Năm Cần Thơ.

Cô Năm Cần Thơ là một tài tử cải lương trứ danh miền Nam, đồng thời với các tài danh Út Trà Ôn, Năm Nghĩa, Bảy Cao, Ba Trà Vinh, Tư Sạn, Sáu Thoàng…

Khi cô Năm Cần Thơ được trên tám mươi tuổi, cô Năm Cần Thơ còn ca một bài Phú Lục về Kim Vân Kiều, giọng ca vẫn còn khỏe khoắn, kỷ thuật ca điêu luyện và mẫu mực mà các thế hệ ca sĩ cổ nhạc trẻ khó mà có người ca hay như cô Năm Cần Thơ.

Hai cô con gái của cô Năm Cần Thơ là Kim Nên và Kim Hà. Kim Nên và Kim Hà cũng là hai nữ nghệ sĩ tài danh của sân khấu cải lương trong hai thập niên 60, 70. Nữ nghệ sĩ Kim Nên và chồng là danh ca Chiêu Anh là song thân của danh ca tân nhạc Thái Châu.

Lớn lên từ đoàn hát

Nữ danh ca Kim Hà và chồng là nghệ sĩ Tấn Đạt là thân mẫu và thân sinh của nữ nghệ sĩ Hà My. Hà My được sanh ra năm 1978 và lớn lên ở Cà Mau, cô theo cha mẹ là hai nghệ sĩ Kim Hà và Tấn Đạt sống trong đoàn hát từ sơ sanh đến khi trưởng thành nên tiếng đờn câu ca đã tiêm nhiễm vào tâm trí của cô từ lúc cô mới chập chững vào đời.

Nữ nghệ sĩ Hà My lên sân khấu hát khi cô được 8 tuổi trong vai Quách Hải Thọ trong tuồng Bao Công Xử Án Quách Què: lớp Bao Công vô lò gạch gặp Lý Thần Phi, cùng đóng với nữ nghệ sĩ Ngọc Đáng trong vai Lý Thần Phi trên sân khấu đoàn hát Khánh Hồng – An Giang. Được nữ nghệ sĩ Kiều My, vợ của nghệ sĩ Minh Cảnh nhận làm con nuôi, hai người mẹ Kim Hà và Kiều My ghép tên nhau thành nghệ danh Hà My đặt cho cô.

Nổi danh với dòng nhạc dân ca miền Nam

Nữ nghệ sĩ Hà My hát cải lương tuồng cổ trong đoàn Khánh Hồng – An Giang đến năm cô 15 tuổi, cô chuyển sang nghề ca sĩ tân nhạc, chuyên hát dòng nhạc dân ca miền Nam. Hà My và ca sĩ Ngọc Sơn đã nổi danh là cặp song ca nhạc dân ca miền Nam ăn khách nhất miền Nam trên sân khấu nhiều tổ chức đại nhạc hội ở Saigon và các tỉnh miền Hậu Giang. Nữ nghệ sĩ Hà My đã cho ra mắt 6 CD ca nhạc, được giới thưởng ngoạn đón nhận nồng nhiệt, đặc biệt CD mang tên Đời Chỉ Là Bể Dâu có số bán kỷ lục.

Trên sân khấu cải lương

Đến năm 2000, nữ nghệ sĩ Hà My trở về với sân khấu cải lương trong các tuồng Lan và Điệp, Nửa Đời Hương Phấn, Tô Hiến Thành Xử Án, Nợ Tình, đóng cặp chung với kép trẻ đang lên là nghệ sĩ Hoàng Nhất, nữ nghệ sĩ Hà My ca diễn cải lương ngọt ngào như cô chưa từng xa rời sân khấu cải lương để chuyển sang hát tân nhạc. Giọng ca cải lương, kỷ thuật ca diễn không hề lai chút nào âm hưởng của lối ca tân nhạc như một số nghệ sĩ khác thường mắc phải.

Nữ nghệ sĩ Hà My có chất giọng ngọt ngào, truyền cảm, khi vào các vai đào bi như vai Thanh tuồng Tấm Lòng của Biển hát với nữ nghệ sĩ Út Bạch Lan, vai cô gái ở mướn trong tuồng Lụy Tình hát với nghệ sĩ Minh Vương, Hà My diễn với chất bi mộc mạc dễ thương, giọng ca phảng phất một nét buồn mênh mang.

Hà My được khán giả đón tiếp nồng nhiệt trong chương trình của Làn Điệu Phương Nam, hát chung với nghệ sĩ Hoàng Nhất. Trong chương trình này, mẹ của Hà My là nữ nghệ sĩ Kim Hà ca ba câu vọng cổ, giọng ca vẫn mượt mà điêu luyện như xưa. Ngoài ra còn có các nghệ sĩ Trọng Hữu, Lệ Minh, Minh Nhí, Trung Dân, Minh Béo, Uyên Thảo, Thanh Uyên, Lịch Sử, Lê Thanh Thảo, Chấn Cường tham gia biểu diễn với Hà My các trích đoạn cải lương tuồng Trà Hoa Nữ, Tô Ánh Nguyệt, Duyên Nợ Chợ Trời, Ai Giết Nàng Kiều và Phụng Nghi Đình.

Nữ nghệ sĩ Hà My xứng đáng là người thế hệ thứ ba nối nghiệp rạng danh của bà ngoại danh ca Năm Cần Thơ nhưng cô như đang lội ngược dòng trở về nguồn khi mà sân khấu cải lương đang xuống dốc, giống như một dòng thác đang ào ạt đổ xuống vực thẳm, liệu Hà My và các nghệ sĩ tâm huyết trẻ có cùng nhau vực dậy được sân khấu cải lương không?

Sources: rfa